Salgınla mücadele ederken, dağıtılamayan maske sorunu

COVID-19 salgını altıncı haftaya girerken maske başta olmak üzere kişisel koruyucu ekipman sağlanması sorunu hala çözülememiştir. Dağıtımında yaşanan sorunları ve organizasyonsuzluğu giderecek çözüm önerimiz şudur.

Süreci yöneten iktidar partisinin öncelikli hedefinin “her halükarda bir başarı hikâyesi” yazmak olduğu artık açıkça anlaşılmaktadır. Bu nedenle gereken önlemler gerektiği zamanda alınmamakta, ancak günlerce/haftalarca sonra kamuoyu beklentisi yükselince plansız, programsız, aceleyle zoraki adımlar atılmaktadır. Vatandaşlara dağıtılmak istenen maske meselesi de bunlardan biridir.

Yapılan resmi açıklamalara bakılırsa kişisel koruyucu ekipman stoku ve yönetimi, dağıtımı açısından sorun gözükmemektedir.

Oysa gelinen aşamada gerçek durum böyle değildir.

-          Halka maske dağıtıyoruz açıklamasından sonra, maske temininde ve dağıtımında eksiklik ve aksaklıkların olduğunu vatandaşların bizzat yaşayarak görmektedirler.

-          Özellikle salgının ilk günlerinde hastanelerde, özel sağlık kurumlarında, işyerlerinde, hastane acil servislerinde görev yapan hekim ve sağlık çalışanlarına kişisel koruyucu malzeme temin edilmesinde ve dağıtımında eksiklik ve aksaklıkların yaşandığı, bu eksikliğin çok sayıda hekim ve sağlık çalışanının hastalanmasına neden olduğu, eksiklerin birçoğunun giderilmesine rağmen dağıtım koordinasyon bozukluğunun hala var olduğu bir gerçekliktir. Bu eksiklik ve aksaklıklar çeşitli sağlık kurumlarında, hastanelerde, kliniklerde ve çalışanlar arasında da mevcuttur.

Vatandaşlara ve sağlık çalışanlarına kişisel koruyucu ekipman ve hijyen malzemelerinin düzenli, eksiksiz olarak sağlanması için yapılması gerekenler:

-          13.04.2020 Tarihli ve 2399 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile Sağlık Bakanlığınca temin edilerek dağıtımı yapılacak olan korunmaya yönelik kullanımı tavsiye edilen her türlü kişisel koruyucu ekipman ücretsiz verilecektir hükmü getirilmiştir.

-          Kişisel koruyucu ekipman ve hijyen malzeme paketinin temin ve dağıtımı kurumlar arası paylaşım ve dayanışma ile çözülebilir. Sorunun çözümü için malzeme paketinin temin ve tedarikinin SGK tarafından, dağıtım koordinasyonu ise Sağlık Bakanlığı, Eczaneler, Yerel Yönetimler tarafından yapılmalıdır.

-          SGK, kayıt altına alma ve mükerrerliği önlemek için kişisel koruyucu ekipman ve hijyen malzeme paketini,  pandemi sona erene kadar “birden fazla birimlerde kullanılan malzemeler” Ek-3/A listesine tanımlamalıdır.
                         T.C No ve Medulla sistemi üzerinden dağıtımının yapılması

Vatandaşlar için maske dağıtımı; Cerrahi maskenin kullanım ömrü yaklaşık 3-4 saattir. Kullanım ve dağıtım sayıları bilimsel verilere dayanmalıdır.

-20-65 yaş arasındaki vatandaşlar ile yaşına bakılmaksızın çalışmak zorunda bırakılan vatandaşlar eczanelere giderek T.C vatandaşlık numarası ile medulla/eczane sistemine kayıt edilerek 10 günlük  cerrahi maskelerini almalıdırlar.

-Eczaneye gidemeyecek durumda ve rahatsızlığı bulunan vatandaşlara ise yerel yönetimlerin evde bakım servisleri tarafından eczaneden temin edilerek götürülmelidir.

       - T.C no ve medulla/ eczane sistemine kayıt ile tıbbi cerrahi maskeyi kimin alıp almadığı ve hangi tarihte aldığı tespit edilmiş olacaktır.

Ülkemizde bulunan yabancılara maske dağıtımı; Geçici koruma altına alınan ve bu kapsamda geçici kimliği olan Suriyeli vatandaşlara eczanelerden, geçici koruma altında kayıtlı olmayan Suriye, Irak, İran, Tunus, Afganistan, Bangladeş, Pakistan ve diğer Asya/Afrika ülkelerinden gelen göçmen vatandaşlara ise AFAD Göç idaresi tarafından dağıtılmalıdır.

     Hekim ve sağlık çalışanları için kişisel koruyucu ekipman ve hijyen malzemesi dağıtımın

Sağlık çalışanlarının COVID-19 hastalığından korunamaması ileride salgınla mücadeleyi aksatabilecek risk etkenlerinin başında yer almaktadır.

 Hastanelerde Kişisel Koruyucu Ekipman (KKE) dağıtım merkezi kurulmalıdır. Kişisel koruyucu ekipman ve hijyen malzemesi kullanım gün ve süreleri sağlık kurumlarının özelliklerine, hastane servislerinin önceliklerine (Acil servis, enfeksiyon hastalıkları polikliniği, göğüs hastalıkları polikliniği, endoskopik inceleme odası (gastrointestinal endoskopi, bronkofibroskopi, laringoskopi gibi.v.s.) göre bilim kurulu, meslek örgütleri ve ilgili uzmanlık derneklerinin koordinasyonunda belirlenmelidir.

-Sağlık çalışanları çalıştığı kurum, servis ve T.C No ile hastanelerde kurulacak Kişisel Koruyucu Ekipman dağıtım merkezinde birim yöneticilerinin denetiminde, hastane/medulla sistemine giriş yapılarak,

-Hastane dışında çalışan sağlık çalışanları ise belirlenen serbest eczanelerde Medula /eczane sistemine girişi yapılarak ve bu şekilde kayıt altına alınarak paketlerini alabilmelidirler.

Sonuç olarak;

Dünyanın bir çok ülkesine  kişisel koruyucu ekipman ve ilaç yardımı  yapmak şüphesiz olumludur. Ancak bunun için öncelikle vatandaşlarımızın ve sağlık çalışanlarımızın sorununun giderilmiş olması gerekmektedir. Oysa  yaşadığımız gerçeklik şudur; vatandaşlara dağıtımına karar verilen cerrahi maskelerin temini ve  dağıtımında koordinasyon bozukluğu sonucu eksiklik ve aksaklıklar yaşanmaktadır.

Kişisel koruyucu malzeme eksikliği nedeniyle çok sayıda hekim ve sağlık çalışanının hastalanmaması, vatandaşların eczane önlerinde bulaşa neden olmaması ve mağdur edilmemesi için yukarıda belirttiğimiz çözüm önerilerimizi bir kez daha paylaşıyor ve hayata geçmesini diliyoruz.

                     Dr. Ergün DEMİR                                             Dr. Güray KILIÇ