Performans/ döner sermaye ile sağlık sisteminin döndürülemeyeceğini itiraf eden Sağlık Bakanı Fahrettin Koca istifa mı edecek?
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca dün yayımladığı tweet ile
“bitkisel hayatta olan performans sisteminin fişi çekildi” dedi. Böylece
AKP iktidarının “verimlilik/kârlılık” adına döner sermaye/performans sistemi ile
kamu hastanelerini birer ticari işletmeye dönüştüren politikasının fişinin
çekilerek iflas ettiğini de itiraf etmiş oldu.
Türkiye’de 1980’lerin başından itibaren sağlık
politikalarının ana gündemi olan sağlık reformu süreci, 2002 yılından sonra AKP
Hükümeti’nin iktidara gelmesiyle birlikte yürürlüğe konulan Sağlıkta Dönüşüm
Programı ile yeni bir döneme girmiş oldu. Bu programın ana unsurlarından biri
de kamu sağlık kurumlarında hayata geçirilen performansa dayalı ek ödeme
sistemi idi.
Sağlıkta Dönüşüm Programı kamu hastanelerinin yapısını
değiştirmeyi, onları “idari ve mali özerkliğe sahip sağlık işletmeleri” biçimde
yapılandırarak rekabete açık hale getirmeyi amaçlamaktaydı.
Kamu Hastanelerinin esas olarak kâr elde
etmeye yönelik işletmeler olarak yapılandırılması hedeflendi.
Bu hedef; kamu sektörünün esneklik, verimlilik,
maliyet etkinlik, kârlılık gibi kavramlar üzerinden neoliberal politikalara
uygun bir şekilde yeniden yapılandırılması sürecinin sağlık alanına ait
kısmıydı. Hastanelerde gelirin artırılması çabası içinde tüm sağlık
çalışanlarının hasta döngüsünü artırmaya odaklanması istendi. Hekimlerin
muayene için ayırdıkları süre kısalırken tetkik sayısı arttı, hastanede yatış
süreleri kısaldı. Tetkik ve tedavi süreçlerinde, tıbbi gerekliliklerden çok
performans ölçütlerinin karşılanması öne çıktı. Tüm bunların bir sonucu olarak
da sağlık hizmetlerinde nitelik giderek düştü.
2004 yılında ilk ayak sesi
duyulan tam olarak ta 2011 yılında uygulamaya giren performans sistemi
eleştirilirken önce sağlıkta “verimlilik/kârlılık” adına ticari anlayışın hâkim
kılınacağı, eğitim, araştırma, kamu sağlığı gibi önceliklerin geri plana
düşeceği; verimlilik söylemleri ile çalışan hakları baskılanmaya çalışılırken de
yüksek ücret alan idari kadroların sayısının artacağı, bunun da ek bir maliyet
getireceği belirtilmişti.
Sayıştay Denetim Raporu; döner sermaye ile
kamu hastaneleri döndürülemez.
T.C. Sayıştay Başkanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri
Kurumuna Bağlı Döner Sermaye İşletmeleri 2015 Yılı Düzenlilik Denetim
Raporunda:
Sağlık hizmetinin kamu hizmeti olarak sunumuna son
verilerek Sağlık Bakanlığı hastanelerini döner sermaye işletmesine dönüştüren
uygulamanın hüsranla sonuçlandığı ifade edilmiştir. Raporda özetle “sağlık tesislerinin mali gücünün
yetersizliği, çok ciddi bir borç yükü altında ve kısa vadeli borçlarını
karşılayamaz durumda olduğu “tespiti ile de kamu sağlık işletmeleri
politikasının iflas ettiğinin ortaya çıktığı yazılmıştı.
Yıllardır sağlıkta dönüşüm
programı konusunda söylenen eleştirileri dinlemeyenlerin, Sayıştay denetim raporundaki
tespitleri görmezden gelenlerin şimdi Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın attığı bu
tweet ile AKP iktidarının uyguladığı performansa bağlı sağlık sisteminin
bitkisel hayatta olduğu ve fişinin çekildiği yani aslında AKP’nin sağlıkta
dönüşüm programının öldüğü itirafı karşında ne diyecekleri doğrusu merak konusudur.
AKP iktidarının sağlık
alanında oluşturduğu tahribat hem sağlık çalışanları hem de halk tarafından
giderek daha yoğun olarak hissedilmektedir. Bu tahribata son verilmesi ve
sağlıkta piyasacı yaklaşımdan vazgeçilmesi gerektiğinin altını bir kez daha çiziyoruz.
Sağlık hizmeti niteliği gereği kâr veya verimlilik
beklentisi ile kurgulanamaz. Sağlık hizmetlerinin etkin sunumu toplumsal
gelişmenin en temel öğelerinden birisini oluşturur. Hizmet sunumunda etkinliğin
sağlanmasında öncelik sağlık hizmetlerinin niteliğinin artırılmasındadır; niceliğin
arttırılması ancak bunu garanti ettikten sonra söz konusu olabilir. Bu bağlamda
da devletin kamusal niteliği olan bu hizmetleri desteklemesi bir zorunluluk
olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sağlıkta eşitsizlikler artarken, tıbbi hizmetlere erişimin yurttaşların
büyük bir çoğunluğu için giderek daha da zorlaşacağı bir sürece doğru hızla
ilerlenmektedir.
Dr. Ergün DEMİR Dr. Güray KILIÇ
Yorumlar
Yorum Gönder