Tüm ülkede işsizlik ve yoksulluk, bölgeler ve iller arasında ise sosyal ve ekonomik eşitsizlik giderek artmaya devam ederken, TÜİK’in yayımladığı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırmasına göre gelire dayalı göreli yoksulluk oranı en düşük olan bölge/illerin sayısı artmaktadır. Peki bu durumda zenginleştiği belirtilen bu illerin birçoğunda yoksulluk nedeniyle sağlık primini ödeyemeyen vatandaş sayısı neden azalmamakta, hatta giderek artmaktadır?
TÜİK’in 12 Mayıs 2022 tarihinde yayımladığı Gelir
ve Yaşam Koşulları Araştırmasında;
“Gelire dayalı göreli yoksulluk
oranının en yüksek olduğu bölgelerin
%14,4 ile Adana, Mersin, %13,7 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt, Ağrı, Kars,
Iğdır ve Ardahan olduğu,
göreli yoksulluk oranı en düşük olan bölgelerin
ise %2,2 ile Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli, %6,5 ile Bursa, Eskişehir,
Bilecik ve %7,7 ile Gaziantep, Adıyaman, Kilis olarak hesaplandığı’’
belirtilmektedir.
TÜİK’in tanımlamalarına göre;
Yoksulluk; İnsanların temel ihtiyaçlarını karşılayamama durumudur. Dar anlamda
yoksulluğu açlıktan ölme ve barınacak yeri olmama durumu olarak ifade etmekte; geniş
anlamda yoksulluğu ise olanakları gıda, giyim, barınma gibi temel
gereksinimleri karşılayarak yaşamlarını devam ettirmeye yettiği halde toplumun
genel düzeyinin gerisinde kalmak şeklinde tanımlamaktadır. Mutlak yoksulluk ise
hane halkı veya bireyin yaşamını sürdürebilecek asgari refah düzeyini yakalayamaması
durumudur. Göreli yoksulluk ise bireylerin, toplumun ortalama refah
düzeyinin belli bir oranın altında olması durumudur. Buna göre toplumun genel
düzeyine göre belli bir sınırın altında gelir ve harcamaya sahip olan birey
veya hane halkı göreli anlamda yoksul olarak tanımlanmaktadır.
Yoksullukla mücadele; Sosyal güvenliği olmayanların
sağlık primi giderlerinin karşılanması…
Herhangi
bir kapsamda sosyal güvencesi olmayan, çalışmayan, 18 yaşını doldurmuş ve
öğrenci olmayan, aylık geliri asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşların
genel sağlık sigortası primi devlet tarafından ödenmektedir. Ayda
150,12 lira GSS primi ödeyemeyen düşük gelirli 7,3 milyon vatandaşın sağlık
primi vatandaşların ödediği vergilerden oluşan genel bütçeden karşılanmaktadır.
Gelir
tespitine göre sosyal yardım
İhtiyaç
sahibi kişilere, hanenin sosyo-ekonomik durumuna ilişkin “sosyal güvencesi
olmayan ve hane içinde kişi başına düşen geliri net asgari ücretin 1/3’ünden az
olma” şartı ile muhtaçlık kararı verilerek sosyal yardım yapılmaktadır.
SGK ile TÜİK verilerini karşılaştırmanın yöntem farklılığı ( SGK veri, TÜİK anket) nedeniyle ciddi zorlukları vardır. Ayrıca kurumların yoksulluk ve yoksullukla mücadele verileri de uyuşmamaktadır. TÜİK verileri oldukça sorunlu görülmektedir.
-
TÜİK,
gelire dayalı göreli yoksulluk oranının en yüksek olduğu illerin başında %14,4
ile Adana, Mersin illerini göstermektedir. Oysa SGK 2022 yılı
verilerine göre GSS primleri devlet tarafından ödenenlerinin sayısının 18 yaş
üstü toplam nüfusa (il seçmen sayısı) oranına göre (%74,1), kişi bazında
(810.306) Şanlıurfa ilk sırada yer almaktadır. Oysa Şanlıurfa TÜİK
verilerinde gelire dayalı göreli yoksulluk oranının en yüksek olduğu iller
arasında nedense yer almamaktadır.
-
Göreli
yoksulluk oranı en düşük olan iller arasında Bingöl, Gaziantep, Adıyaman, Kilis illeri belirtilmektedir. Oysa SGK
2022 yılı verilerine göre GSS primleri devlet tarafından ödenenlerinin sayısının
18 yaş üstü toplam nüfusa (il seçmen sayısı) oranına göre Adıyaman (%39,9) ile
13’üncü sırada, Bingöl (%32,6) ile 15’inci sırada, Kilis (%26,2) ile 18’inci
sırada, Gaziantep (%22) ile 19’uncu sırada yer almaktadır. Yoksulluk oranı bu
illerde gerçekten düşmüş ise neden yüzbinlerce vatandaş aylık 150 TL olan
sağlık primini ödeyemeyerek gelir testine girmekte ve bu bedel devlet tarafından
karşılanmaktadır?
GSS primi devlet tarafından ödenenlerin
bazı illerde 18 yaş üstü nüfusa (Seçmen sayısına) oranı.
S Sosyal güvencesi olmayan,
geliri asgari ücretin 1/3’ünden az olan ve buna bağlı olarak GSS
primleri devlet tarafından ödenenlerinin sayısının 18 yaş üstü nüfusa/il seçmen sayısı
oranına göre Şanlıurfa ilk sırada yer almaktadır. Ancak
Şanlıurfa TÜİK verilerinde gelire dayalı göreli yoksulluk oranının en yüksek
olduğu iller arasında ise nedense yer almamaktadır. Şanlıurfa’daki sayının kişi ve oran bakımından İstanbul’dan çok fazla
olması dikkat çekicidir. Bu durum akla şu soruları getirmektedir;
-
Sosyal yardım kapsamında yapılan yardım
sayılarında manipülasyon mu var?
-
Yardımlar gerçekten ihtiyaç sahiplerine mi
yapılmaktadır? Yoksa mükerrer midir?
Bu soruların cevabının
kamuoyuna açıklanmasını gerekmektedir.
Bölgeler arası sosyal ve
ekonomik eşitsizlikler giderek artmaktadır.
TÜİK verilerinin aksine işsizlik,
yoksulluk ve gelir dağılımındaki eşitsizlik her yerleşim bölgesinde
görülebilmekle birlikte Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde daha derin ve yaygın hal almıştır.
Bölgelerin oranları arasında farkın Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesi
aleyhine çok yüksek olmasının nedenleri arasında gelir dağılımındaki eşitsizlik, istihdamın olmaması, işsizlik ve yoksulluk başta
gelmektedir.
Sonuç olarak;
Yoksulluk, işsizlik
ve ekonomik belirsizlikle beraber temel ihtiyaçlarını karşılayamayan ve
hayatını sürdürmekte güçlük çeken “fakru zaruret içinde ve muhtaç
durumda” bulunan vatandaşların sayısı giderek artmaktadır. Milyonlarca hane
elektrik, su, doğalgaz faturalarını, kiralarını ödeyemez, ocağında aş kaynamaz
durumda olup gıda ihtiyaçlarını akşam pazarda çıkma gıdalarla veya tane ile
satın alarak karşılamaya çalışmaktadır. Ancak TÜİK halka sahte mutluluk tablosu pazarlamaktadır.
Muktedirlerin söylediği gibi sosyoekonomik düzey ve refah değil; aksine insani
koşullarda yaşamı sürdürebilmek için yeterli gelire sahip olamama durumu yani
yoksulluk giderek artmaktadır.
-
TÜİK gelir dağılımının pandemi
döneminde nasıl düzeldiğini ve yoksulluğun nasıl azaldığı! açıklamak
durumdadır.
AKP iktidarının müdahalesi ile TÜİK, sanal
iyilik hali yaratmak için verileri makyajlamakta ve manipülasyon yapmaktadır.
Tüm bunlara karşın gerçekleri paylaşmaya devam edeceğiz.
Dr. Ergün
DEMİR Dr.
Güray KILIÇ
Kaynak
-TUİK, Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması
Bölgesel Sonuçları, 2021
-https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Gelir-ve-Yasam-Kosullari-Arastirmasi-Bolgesel-Sonuclari-2021-45582
-İl
EMOD Öncelikli Yaşam. Tablo-19 Sosyal Güvenlik Kapsamında Kişi Sayısı ve
Türkiye Nüfusuna Oranı
-
http://eski.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/aylik_istatistik_bilgileri
- Harita, Dr. Seyfi Durmaz tarafından tasarlanmıştır. Erişim: https://www.kisa.link/Q3gF
Yorumlar
Yorum Gönder