İstihdamın arttığı ve ekonominin uçuşa geçtiği iddia edilmektedir; gerçek buysa Sosyal Güvenlik Kurumu neden hızla yere çakılmaktadır?
İstihdamın arttığı ve ekonominin uçuşa geçtiği iddia edilmektedir;
gerçek buysa Sosyal Güvenlik Kurumu neden hızla yere çakılmaktadır?
Hazine ve Maliye Bakanı Berat
Albayrak,
Yeni Ekonomi Programı sunumunda istihdamın artırıldığını,
ülkemizin üretim ve yatırımda küresel bir cazibe merkezi haline getirildiğini
ifade etti ve sanal bir iyilik tablosu sergiledi. Oysa rakamların gösterdiği gerçek
şudur: Resmi verilere göre Türkiye’nin en yüksek bütçeli kurumlarından biri
olan Sosyal Güvenlik Kurumu’nun gelir-gider dengesi hızla bozulmaktadır. 2020
Ocak-Temmuz arasındaki ilk yedi ayda tarihi rekor kırarak 50 Milyar TL “açık’’
vermiş, prim gelirlerinin emekli aylıklarını ve sağlık ödemelerini karşılama oranı
%71,8’den %62,7’ye düşmüştür.
AKP iktidarının sanal iyilik hali yaratmak için verileri
makyajlamasına ve manipülasyonuna rağmen gerçekte SGK’nın gelir- gider dengesi
hızla bozulmakta ‘açık’ artmaya devam etmektedir.
Sosyal güvenlik
sisteminde gelirler ve giderler arasındaki dengenin sağlanması sistemin
sürdürülebilir olması bakımından son derece önemlidir.
AKP iktidarı, sosyal güvenlik sisteminin mali açıdan
sürdürebilirliğinin sıkıntıda olduğu gerçeğini gizlemek ve üzerini örtmek
için reklamlarla halka pembe tablo pazarlamaya
çalışmaktadır. Oysa rakamların gösterdiği gerçek durum bunun tam tersidir. Sosyal Güvenlik Kurumunun 2019
yılında toplam 39.9 Milyar TL olan açığı, 2020 yılının ilk 7 ayında tarihi
rekor kırarak 50 Milyar TL olmuştur.
Bu tablo sosyal güvenlik sisteminin
aktüeryal denge ve mali açıdan sürdürülebilir bir mali yapı oluşturmaya yönelik
finansal hedeflerinin aksamaya devam ettiğini göstermektedir. Gelir –
Gider dengesinin bozulmasının en önemli nedenleri arasında işsizlik oranın artışı, kayıt dışı istihdam oranın
yüksekliği, istihdam oranının düşüklüğü ve tüm bunlara bağlı olarak ta aktif/pasif
oranı düşmesi sayılabilir.
Prim
gelirlerinin emekli aylıklarını ve sağlık ödemelerini karşılama oranları
giderek düşmektedir.
Sosyal güvenlik sistemi, vatandaşlara prime dayalı
katkılar üzerinden güvence sağlamaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumunun en önemli gelir kalemleri çalışanlar ve
işverenler tarafından ödenen sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası prim
gelirleri ile devlet katkısı iken, giderlerinin en önemli kısmını ise
emekli aylık ve ödenekler ile sağlık harcamaları oluşturmaktadır.
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun en önemli finansman kaynağı
primlerdir. Prim gelirleri 2019 yılında emekli aylıkları ve sağlık ödemelerinin
%71,8’ni karşılarken yukarıdaki tablodan da görüldüğü gibi bu oran prim
gelirlerinin azalması ve prim alacaklarının tahsil edilememesi sonucunda 2020
yılı Ocak-Temmuz ilk 7 ayda %62,7’ye düşmüştür.
Yüksek enflasyon,
yüksek işsizlik ve ekonomik durgunluk sosyal güvenliğin finansal durumunu
negatif yönde etkiler. Artan finansal ve ekonomik krizler istihdamın
korumasızlığını artırır, formel sektörde kitlesel iş kayıplarına,
işsizlikte hızlı artışa ve kayıt dışı istihdamın daha da genişlemesine neden
olur. İş olanakları, gelirleri ve yaşam düzenlerinde
yıkıcı zincirleme etkiler görülen insanların sosyal sigortaya
katkı yapmaları olanaksızlaşır ve prim ödeme eğiliminde azalma olur. Primini ödeyemeyen işveren ve kişi
sayısı artar.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, istihdamın
nicelik ve niteliğini artıracak politika ve tedbirler uygulanmaya devam edeceğiz, salgın sonrası küresel tedarik zincirinde ortaya çıkan
aksamaları fırsata dönüştürerek ülkemizi üretim ve yatırımda küresel bir cazibe
merkezi haline getireceğiz dese de yukarıdaki tablo salgının makroekonomik
denge ve finansal istikrar üzerindeki olumsuz etkilerinin devam ettiğini,
toparlanmanın olmadığını ve yeni dengelenmenin çöktüğünü göstermektedir.
01/04/2020 ila 30/06/2020 tarihleri arasında mücbir sebep halinde olduğu
kabul edilen bazı sanayi, imalat ve
işletmelerin prim ödeme sürelerinin ötelenmesinin yukardaki tabloyu
etkilediği var sayılsa da prim gelirlerinin emekli aylık ve sağlık ödemelerini
karşılama oranındaki en sert düşüşün prim ertelenmesi dışında kalan Temmuz ayında
%53,7 oranı ile gerçekleştiği görülmektedir.
SONUÇ OLARAK;
Hazine
ve Maliye Bakanı Berat Albayrak yeni tip koronavirüs salgınının getirdiği tüm güçlüklere ve
sıkıntılara rağmen önemli ilerlemeler sağladıklarını ve böylece istihdamın
artırıldığını, ülkemizin üretim ve yatırımda küresel bir cazibe merkezi haline
getirildiğini iddia etmektedir. Buzdolabı kullanan vatandaş sayısı artmakta, işsizlik azalmakta, zenginlik
yaygınlaşmakta ve herkes mutlu ve rahat yaşamaktadır.
Oysa gerçek şudur: Yoksulluk, işsizlik ve ekonomik belirsizlik giderek
artmaktadır. Rakamlarla
sabit olduğu üzere kriz ve
dövizdeki artışın sonucu olarak yüzlerce işyeri, fabrika kapanmış ve binlerce
işçi işten çıkarılmıştır. Bu şekilde prim ödeyemeyenlerin
sayısının giderek artması ve prim alacaklarının tahsil edilememesi ile de SGK
gelir gider dengesi olumsuz etkilenmektedir. “Açık’’ artmakta ve prim
gelirlerinin emekli aylıklarını ve sağlık ödemelerini karşılama oranları
düşmektedir.
Yukardaki tablolar şuna işaret etmektedir: Önümüzdeki günlerde Sosyal Sigorta Sisteminin yeniden düzenlenmesi
ile emekli aylık ve ödeneklerinin,
kıdem tazminatının yeniden yapılandırılması
gündeme gelecektir. Başta kamu olmak üzere birçok sağlık
işletmesinin borçlarını ödeyememesi ve iflas etmesi, sunulan sağlık hizmetleri kapsamı yani teminat paketinin
daraltılması ve hizmete erişimde kısıtlamaların söz konusu olması kuvvetle
muhtemeldir.
Dr. Ergün DEMİR
Dr. Güray KILIÇ
Kaynak;
SGK Aylık İstatistik Bültenleri 2020 Temmuz Mali
İstatistikler Sosyal Güvenlik Kurumu Gelir Gider Dengesi Tablo 28, Sosyal Güvenlik
Kurumu Prim Gelirleri, Emekli Aylığı ve Sağlık Ödemeleri Tablo 29.
http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/aylik_istatistik_bilgileri
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Yeni Ekonomi
Programı (2021-2023) Sunumu
Yorumlar
Yorum Gönder