Hastaların tedavisi için kullanılması gereken 42,3 milyar TL nereye harcandı?

Yoksa bu para şehir hastanelerinin kira ve diğer müşteri garantili hizmet bedelleri için şirketlere mi aktarıldı?

Sayıştay düzenlilik denetim raporuna göre; 2021 yılında Sosyal Güvenlik Kurumu, Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerde ayakta ve yatarak tedavi gören genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu hastaların sağlık hizmeti giderleri için Sağlık Bakanlığına götürü bedel (global bütçe) olarak 81 milyar 160 milyon TL ödeme yapmıştır. Ancak Sağlık Bakanlığı tarafından 2021 yılında Medula’ya girilen sağlık hizmetlerinin toplam tutarının 38 milyar 858 milyon TL olduğu tespit edilmiştir. Toplam tahakkuk tutarı götürü bedel sözleşme tutarından düşük olup aradaki fark 42 milyar 302 milyon TL’dir.

Sağlık Bakanlığı’nın hastaların tedavisi için SGK’dan fazladan avans olarak aldığı 42 milyar 302 milyon TL’yi nereye harcadığı konusu muammadır.

Birkaç bilgiyi tekraren hatırlatmak gerekirse;

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere sunulan sağlık hizmetlerini kamu-özel tüm sağlık hizmet sunucularından yapılan protokol ve sözleşmeler yoluyla satın almaktadır. Bu yöntemde sağlık hizmet sunucularına verdikleri sağlık hizmetlerinin bedelleri fatura karşılığı Sağlık Uygulama Tebliği ile belirlenen fiyatlar üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenmektedir.

5510 sayılı Kanununun 73’üncü maddesinin 8’inci fıkrasına göre Sosyal Güvenlik Kurumu, kamu idarelerince (kamu üniversite sağlık hizmet sunucuları ile Sağlık Bakanlığı bünyesinde yer alan sağlık kurum ve kuruluşları) verilecek sağlık hizmetlerini götürü bedel üzerinden hizmet alım sözleşmesiyle sağlamaya yetkilidir.

Sosyal Güvenlik Kurumu ile Sağlık Bakanlığı arasında imzalanan “Sosyal Güvenlik Kurumu ile Sağlık Bakanlığı Arasında 2021 Yılı Götürü Bedel Üzerinden Sağlık Hizmeti Alım Sözleşmesi ve Usul Esasları” ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı arasında imzalanan protokole göre 2021 yılında götürü bedel üzerinden sağlık hizmeti alımı yapılmıştır.

 

Sosyal Güvenlik Kurumu 2021 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporunda;

“Bulgu 9: Sağlık Bakanlığından sağlık hizmeti alımında götürü bedel olarak ödenen tutar ile tahakkuk tutarı arasındaki farkın tahsil edilmesine ilişkin düzenleme bulunmaması” ibaresi yer almaktadır.

Sözleşme ve Usul Esaslar ile Protokolle, Sağlık Bakanlığı bünyesinde yer alan sağlık kurum ve kuruluşlarından 2021 yılında alınacak tedavi hizmetleri karşılığı olarak bu kurum ve kuruluşlara 62 milyar 935 milyon TL ödenmesine, 2021 yılı Global Bütçe tutarının 62 milyar 700 milyon TL’si Sosyal Güvenlik Kurumunca, 235 milyon TL’si ise Merkezi Yönetim Bütçesinden Protokole ekli ödeme planı doğrultusunda karşılanmasına karar verilmiştir.

Karar sonrası, söz konusu Protokolün 4’üncü maddesine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının mutabakatı ile 2021 yılı Global Bütçe tutarı 81 milyar 395 milyon TL’ye yükseltilmiştir. Bu tutarın 81 milyar 160 milyon TL’si Sosyal Güvenlik Kurumunca, 235 milyon TL’si ise Merkezi Yönetim Bütçesinden karşılanmıştır.

Sayıştay soruyor?

Söz konusu Sözleşme ve Usul Esasları ile Protokolde SGK tarafından Sağlık Bakanlığına 2021 yılında ödenen global bütçe tutarı olan 81 milyar 160 milyon TL’nin hangi kriterlere göre belirlendiği belirtilmemiştir.

Sağlık hizmeti sunucuları (hastaneler), verdikleri sağlık hizmetlerine ilişkin bilgileri Sağlık Uygulama Tebliğinde belirtilen kodlar itibarıyla SGK’nın MEDULA isimli yazılımına girmektedirler. Sağlık Bakanlığı tarafından 2021 yılında MEDULA’ya girilen sağlık hizmetlerinin toplam tutarı 38.858.199.010 TL’dir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Geçici 86’nci maddesinde Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık hizmeti sunucularından (hastanelerden) alınan tedavi hizmetlerine ilişkin toplam tahakkuk tutarının götürü bedel sözleşme tutarından düşük olması durumunda aradaki farkın kamu üniversite sağlık hizmeti sunucularında olduğu gibi tahsil edileceğine dair herhangi bir yasal düzenleme bulunmamaktadır.

Sayıştay ne öneriyor?

Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık hizmet sunucularından götürü bedel üzerinden sağlık hizmeti alımında da kamu üniversite sağlık hizmeti sunucularında olduğu gibi toplam tahakkuk tutarının götürü bedel sözleşme tutarından düşük olması durumunda aradaki farkın tahsil edilmesine ilişkin protokole hüküm konulması veya yasal düzenleme yapılması ya da tahakkuk bazlı ödeme/fatura bedellerinin incelenerek ödenmesi yöntemine geçilmesi ve Sözleşme ve Usul Esasları ile Protokolde global bütçe tutarının hangi kriterlere göre belirlendiğinin belirtilmesi gerekmektedir.

Oysa bu belirsizliğin yasal alt yapısı önceden hazırlanmış!

25/12/2021 tarihli ve 31700 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7349 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik yapılmasına Dair Kanun

Madde- 11 – 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

Geçici madde- 86; 2021 yılında götürü bedel üzerinden hizmet alım sözleşmesi yapılmış kamu üniversite sağlık hizmeti sunucularının Kuruma 31/12/2021 tarihine kadar bu sözleşme kapsamında verdikleri tedavi hizmetlerine ilişkin toplam tahakkuk tutarının götürü bedel sözleşme tutarından düşük olması durumunda, aradaki fark terkin edilir. Terkin edilen tutar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bütçesine bu amaçla tahsis edilecek ödenekten karşılanır.

Toplam tahakkuk tutarının belirlenen götürü bedel bütçesinin altında olması nedeniyle oluşan fazla ödemenin terkin edilmesi ve Kuruma aktarılması hükmü kamu üniversite sağlık hizmet sunucularına uygulanırken Sağlık Bakanlığı bünyesinde yer alan sağlık kurum ve kuruluşları bundan muaf tutulmuştur. Bunun anlaşılabilir bir gerekçesini kanun koyucu belirtmemiştir.

Bu miktar 2021 yılı Sosyal Güvenlik Kurumu gelir-gider farkı (açık) tutarından daha fazla

2021 yılında SGK gelir-gider dengesi 21 milyar 613 milyon TL açık vermiştir. SGK 2021 faaliyet raporunda bir önceki yıla göre gelir-gider farkı (açık) tutarının azalması; sigortalı sayılarında gözlenen artış, asgari ücretin öngörülen üzerinde artırılması, prim yapılandırma gelirlerinde meydana gelen artışlar, üniversite hastanelerine ödenen fazla ödemenin terkin edilmesi sonucu Hazinece aktarılan ilgili tutarları SGK gelirlerini olumlu yönde etkilediği belirtilmiştir. Söz konusu etkenlerden dolayı 2021 yılı gelir gider dengesinde iyileşme meydana gelmiştir. Sağlık Bakanlığına fazladan ödenen 42,3 milyar TL avans terkin edilip Kuruma aktarılsa idi 2021 yılında Sosyal Güvenlik Kurumunun gelir gider farkı “açık” vermemiş olacaktı. 

SONUÇ OLARAK

Sosyal Güvenlik Kurumu 2021 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu tespitine göre;

2021 yılında, Sağlık Bakanlığı bünyesinde yer alan sağlık kurum ve kuruluşları, ayakta ve yatarak tedavi gören genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu hastaların sağlık hizmeti giderleri için 38 milyar 858 milyon TL hizmet üretmesine karşın Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Bakanlığına 81 milyar 160 milyon TL avans ödemesi yapmıştır. Toplam tahakkuk tutarı götürü bedel sözleşme tutarından düşük olup aradaki fark 42 milyar 302 milyon TL’dir. Bu farkın terkin edilmemiş ve Kurum bütçesine aktarılmamış olmasının yanı sıra nereye harcandığı da bilinmemektedir.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya sorular?

-          Sağlık Bakanlığı genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu hastaların sağlık hizmeti giderleri için 38 milyar TL hizmet üretmesine karşın, SGK tarafından Sağlık Bakanlığına 2021 yılında ödenen global bütçe tutarı hangi gerekçe ve kriterlere göre 62 milyar TL’den 81 milyar TL’ye yükseltilmiştir?

-          Sağlık Bakanlığı, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu hastaların tedavisi için Sosyal Güvenlik Kurumundan fazladan almış olduğu 42,3 milyar TL’yi hastaların tedavisi dışında hangi amaçla kullanmıştır?

-          Yoksa bu aradaki fark, kamu-özel ortaklığı ile yapılan 13 adet şehir hastanesinin öngörülemeyen ve dövizdeki aşırı artışa bağlı olarak artan kira ve diğer müşteri garantili hizmet bedelleri için mi kullanılmıştır?

-          Kanun maddesindeki “bu sözleşme kapsamında verdikleri tedavi hizmetlerine ilişkin toplam tahakkuk tutarının götürü bedel sözleşme tutarından düşük olması durumunda, aradaki fark terkin edilir” hükmü, kamu üniversite sağlık hizmet sunucularına uygulanırken Sağlık Bakanlığı bünyesinde yer alan sağlık kurum ve kuruluşları için neden uygulanmamıştır?

-          Sayıştay’ın tespiti sonrası Sağlık Bakanlığına fazla ödenen bu tutar terkin edilecek ve Sosyal Güvenlik Kurumuna iade edilecek midir?

 

            Dr. Ergün DEMİR                                  Dr. Güray KILIÇ

 

Kaynak

 

-          Sosyal Güvenlik Kurumu 2021 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu. Bulgu-9.S.36-37

https://www.sayistay.gov.tr/reports/download/4125-sosyal-guvenlik-kurumu

-          Sağlık Bakanlığı 2021 Yılı Global Bütçe Protokolü

https://www.saglikaktuel.com/haber/saglik-bakanligi-2021-yili-global-butce-protokolu-74332.htm

-          25/12/2021 tarihli ve 31700 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7349 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik yapılmasına Dair Kanun. Madde-11

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/12/20211225-2.htm

-          Sosyal Güvenlik Kurumu 2021 Yılı Faaliyet Raporu. Bütçe gerçekleşme, Gelir- Gider Dengesi Bütçe Transferleri S.41-42

file:///C:/Users/HP/Downloads/545709ac-9407-4773-871b-026acaf70c94%20(2).pdf

-          Üniversite Hastaneleri ve Diş Hekimliği Fakültesi Hastanelerinin Dikkatine. 30.12.2021

http://www.hudsim.hacettepe.edu.tr/hudsim/hudsim3/index.php?sayfa=1&kayitID=93

 

 

 

 

 

.