Hazine, yasa gereği olarak SGK’ya ödemesi gereken
devlet katkısını ödememiş!
Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü
Sosyal Güvenlik Bütçe İstatistiklerinde, Hazine’nin 2019 Yılı ve 2020 Ocak-Mart
döneminde malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası
primi için ödemesi gereken devlet katkısını ödemediği görülmektedir.
Bu pandemi döneminde bile vatandaşlardan katılım
payı ve ilave ücret talep edilirken, Hazine neden ödemesi gereken devlet
katkısını ödememiştir.
5510 sayılı Kanun gereği Hazine, SGK’ya toplanan
primlerin dörtte birini devlet katkısı olarak ödemek zorundadır. Sosyal
güvenlik gelirleri ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir
ve kaldırılır. Oysa şimdiye kadar Hazine’nin devlet katkısı ödememesi ile ilgili olarak herhangi bir kanun
değişikliği yapılmamıştır. Hazine ve Maliye Bakanlığı, emekli aylıklarını ve
sağlık harcamalarını ödeyerek vatandaşların hastalık, işsizlik, sakatlık, ölüm
ve analık halinde korunmasını sağlamakla yükümlü olan Sosyal Güvenlik Kurumuna
(SGK) devlet katkısının neden ödenmediği konusunda kamuoyuna açıklama
yapmalıdır.
SGK aylık istatistik
bülteni mali istatistiklerinde Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) gelir- gideri
arasındaki dengesizliğin kronik hale geldiği ve her yıl ‘açığın'' giderek
arttığı görülmektedir. Hazine’nin devlet katkısını yatırmaması ile de Kurum’un aktüeryal dengesi ve mali açıdan
sürdürülebilirliğinin daha da zorlaşacağı aşikardır.
Hazine’nin devlet katkısını ödememesine
bağlı olarak yakın gelecekte emekli aylık ve ödenekleri ile sağlık/tedavi hizmetlerinin ücretlerinin ödenmesinde sorunların yaşanması
kuvvetle muhtemeldir.
Bilindiği
üzere, 2006 yılında çıkartılan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanunu Ekim 2008’de yürürlüğe girmiştir. Yürürlüğe giren sosyal güvenlik
sistemi, vatandaşlara prime dayalı katkılar üzerinden güvence sağlamaktadır.
Sosyal güvenlik sisteminin
finansmanı SGK tarafından oluşturulmaktadır. SGK; en
yüksek bütçeli kurumlardan biri olup, en önemli gelir kalemlerini çalışanlar
ve işverenler tarafından ödenen sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası prim
gelirleri ile devlet katkısı oluştururken, giderlerinin en önemli
kısmını ise emekli aylık ve ödenekler ile sağlık harcamaları oluşturmaktadır.
Kurumun
gelirlerinin yaklaşık %70'ni toplanan primler, %17'si devlet yardımı, %13’nü
ise faiz, gayrimenkul, faturalı ödemeler oluşturmaktadır. Giderlerin ise
%64’ünü emekli aylıkları, %24'ünü sağlık giderleri, %12'sını diğer giderler
oluşturmaktadır.
SGK 'nın gelir ve gider bütçeleri Sosyal Sigortalar ve
Genel Sağlık Sigortası fon bütçesi ayrımına göre hazırlanır ve uygulanır.
Sosyal Güvenlik Kurumu, sigortalılarına sunduğu
sağlık hizmeti için genel sağlık sigortası (GSS) fon gelirinden, emekli aylık
ve ödenekleri için ise sosyal sigorta fon gelirinden ödeme yapmaktadır. GSS fon
gelirleri giderlerini karşılarken, sosyal sigorta fon gelirleri ise giderlerini
karşılamamakta ve “açık’’ vermektedir.
Prim oranları ve devlet katkısı
Sosyal sigortalar primi:
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, sigortalının prime esas
kazancının % 20’sidir. Bunun % 9’u sigortalı hissesi, % 11’i işveren
hissesidir.
Kısa
vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının %2’sidir.
Bu primin tamamını işveren öder.
Genel
sağlık sigortası primi: Çalışan
sigortalılar için GSS prim tutarı, prime esas kazançlarının %12,5’dir. Bu
primin %5’i sigortalı, %7,5’i ise işveren hissesidir. İsteğe bağlı sigortalılar
için GSS prim tutarı, prime esas kazançlarının %12’sidir.
Devlet
katkısı: Devlet, genel bütçeden Kurumun ay itibarıyla tahsil
ettiği malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası
priminin dörtte biri oranında Kuruma katkı yapar. Devlet katkısı olarak
hesaplanacak tutar talep edilen tarihi takip eden 15 gün içinde Hazine
tarafından Kuruma ödenir. (5510 Sayılı Kanun, Md. 81).
Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü
Sosyal Güvenlik Bütçe İstatistiklerinde, Hazinenin yıllar itibarıyla kuruma
yaptığı devlet katkısı miktarı.
Devletin resmi istatistiklerde de görüldüğü gibi
Hazine, 5510 sayılı Kanun’un 81.maddesi gereği olarak sosyal güvenlik ve sağlık
primi devlet katkısını 2018 yılına kadar düzenli öderken, 2019 Yılı ve 2020
Ocak-Mart dönemine ait olan miktarı ödememiştir.
Bu durumun devam etmesi halinde dünyaya örnek gösterilen sosyal güvenlik sistemimizin (!) hızla
su alarak batmaya doğru gitmesi kuvvetle muhtemeldir.
Bu pandemi döneminde artan işsizlik ve yoksulluk
karşısında sosyal korumaya olan gereksinim artarken ve krizin etkilerini
hafifletmek için sosyal harcamaların arttırılması gerekirken yasa gereği Kuruma
yapılması gereken devlet katkısının yapılmama gerekçesi nedir?
Sosyal
Güvenlik Kurumu, emekli aylık ve ödenekleri ile sağlık harcamalarını ödemekle
yükümlü iken bu durumda nelerden tasarruf yapacaktır?
Korkarız ki tasarruf kıdem tazminatı, emekli
aylık ve ödenekleri ödenmesinde ve vatandaşların sağlık hizmetinden
yararlanmasında kısıtlamalar getirilmesi şeklinde gerçekleşecektir.
AKP iktidarı, salgın yönetimi yerine
algı yönetimi yapmakta, bulaşın yayılımını önlemeden çok, salgını fırsata
çevirmeye ve oy’a tahvil etmeye kafa yormaktadır. Bugünlerde ‘Sağlık ve Sosyal
Güvenlik Sistemi üzerinden erken seçim hazırlıkları mı yapılıyor?’ sorusu sıkça
sorulurken hızla su alarak batmaya doğru giden
sosyal güvenlik sistemi elini vatandaşın cebine daha fazla sokmaya devam
edecektir.
HAZİNENİN TULUMBASINDA SU
BİTTİ Mİ?
Dr. Ergün
DEMİR Dr.
Güray KILIÇ
Kaynak
-
Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü 2020- 2012 Sosyal
Güvenlik Kurumları Bütçe İstatistikleri, Bütçe Gelir Tabloları Bütçe Gelirleri
Ekod4.
- https://muhasebat.hmb.gov.tr/sosyal-guvenlik-kurumlari-butce-istatistikleri
(Erişim 11.07.2020)
- Sosyal
Güvenlik Kurumu 2019 Yılı Faaliyet Raporu. Bütçe Gelirlerinin Ekonomik
Sınıflandırılması 800 02 05 Devlet Katkısı S.117
(Erişim 11.07.2020)
-
SGK Aylık İstatistik Bültenleri, Nisan 2020 Mali İstatistikler. Tablo 30
Sosyal Güvenlik Kurumu Gelir Gider
Dengesi .http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/aylik_istatistik_bilgileri
(Erişim
11.07.2020)
Yorumlar
Yorum Gönder